Avrupa Birliği’nin EC261 düzenlemesi, yolcuların uçuş gecikmelerinde ve iptallerinde maddi tazminat hakkını güvence altına alan en önemli kurallardan biri. Ancak, son dönemde gündeme gelen reform teklifleri, bu hakkın kapsamını daraltarak, Avrupa hava yolculuğunda yolcuların korunmasını ciddi şekilde zayıflatabilir.
EC261 Nedir? Günümüzde Nasıl İşliyor?
EC261, uçuş gecikmeleri, iptaller ve biniş engellemelerinde yolculara tazminat ödenmesini düzenleyen Avrupa Birliği tüzüğüdür. Şu anda üç ana tazminat kategorisi bulunuyor:
- 2 saatten fazla gecikmelerde kısa mesafe uçuşlarda 250 Euro,
- 3 saatten fazla gecikmelerde orta mesafe uçuşlarda 400 Euro,
- 4 saatten fazla gecikmelerde uzun mesafe uçuşlarda 600 Euro.
Bu düzenleme, on yıldan fazla süredir milyonlarca yolcunun mağduriyetini gidermede temel hak olarak kullanılıyor.
Önerilen Reformlar Yolcu Haklarını Nasıl Etkileyecek?
AB Komisyonu’nun sunduğu yeni reform teklifine göre, tazminat hakkı ve gecikme süresi eşikleri önemli ölçüde değişiyor. Yeni kurallar şöyledir:
- 3.500 kilometreye kadar uçuşlarda, 4 saatten sonra 300 Euro tazminat,
- 3.500 kilometreden uzun uçuşlarda, 6 saatten sonra 500 Euro tazminat.
Bu değişiklik, yolcuların tazminat alabilmesi için bekleme süresini uzatırken, ödenecek tazminat miktarını da azaltıyor. Özellikle kısa mesafe uçuşlarda 2-4 saat arası gecikmelerde tazminat hakkı tamamen kalkıyor.
Yolcular İçin Sonuçlar
Bugün en sık yaşanan 2 ila 4 saat arasındaki uçuş gecikmeleri, yeni kurallarla tazminat kapsamı dışına çıkacak. Bu durum, seyahat eden milyonlarca kişinin mağduriyet riskini artıracak. Uzun mesafe uçuşlarında ise hem bekleme süresi hem de tazminat tutarındaki düşüş, yolcuların maddi zararını büyütecek.
Reform ayrıca, gecikmeler sebebiyle ortaya çıkan otel, yemek, yeniden rezervasyon gibi ek masrafların yolcular tarafından karşılanma ihtimalini artırıyor.
AB’nin Reform Gerekçesi Ne?
AB Komisyonu, havayolu şirketlerinin pandemi sonrası artan maliyetler ve yüksek yakıt fiyatları nedeniyle zor durumda olduğunu belirtiyor. Tazminat ödemelerinin bu mali yükü daha da artırdığı savunuluyor.
Komisyon, daha az tazminat ödeme sayesinde şirketlerin ekonomik açıdan rahatlayacağını ve bilet fiyatlarının yükselme baskısının azalacağını öne sürüyor.
Havacılık Sektörü ve Yolcu Hakları Arasındaki Gerginlik
Havayolu şirketleri daha önce de tazminat kurallarının esnetilmesini talep etmişti. Yeni teklif, sektöre daha fazla mali esneklik sağlamak için hazırlanmış gibi görünüyor. Öte yandan yolcu hakları savunucuları, reformun yolcu lehine dengeleri bozacağı görüşünde. Bu gruplar, yolcuların korunmasının azalmasının hava yolu şirketlerinin gecikmeleri önleme motivasyonunu zayıflatacağını ifade ediyor.
Reform Süreci ve Sonraki Adımlar
EC261 reformları henüz kesinleşmiş değil. Avrupa Parlamentosu ve ilgili komisyonlarda detaylı inceleme, tartışma ve değişiklik süreci devam ediyor. Bazı AB ülkeleri reformu desteklerken, diğerleri yolcu haklarının korunması yönünde daha temkinli yaklaşım sergiliyor.
Süreç ilerledikçe yasa teklifinde değişiklikler yapılabilir. Kamuoyu ve yolcu derneklerinin baskısı, sonuç üzerinde belirleyici olabilir.
Yolcular Ne Yapmalı?
Henüz yürürlükte olan EC261 kuralları geçerli. Ancak yolcuların haklarının daralması ihtimali nedeniyle şu önlemler faydalı olabilir:
- Güncel gelişmeleri ve resmi açıklamaları takip etmek,
- Mevcut haklarını iyi öğrenmek ve bilinçli hareket etmek,
- Seyahat sigortası gibi ek koruma seçeneklerini değerlendirmek,
- Hak kayıplarına karşı tüketici örgütleri ve platformlarına destek vermek.
Avrupa’da hava yolculuğu, EC261 reformlarıyla önemli bir dönemeçte. Yolcuların haklarının nasıl şekilleneceği önümüzdeki dönemde netleşecek. Şimdilik mevcut haklar korunuyor ancak bu konuda gelişmeleri yakından takip etmek faydalı olacak.
