Hindistan’da geçtiğimiz günlerde yaşanan Air India kazasının ardından dikkatler Boeing 787 Dreamliner uçaklarının yakıt kesme düğmelerine çevrildi. Kazaya ilişkin ön raporu yayımlayan Hindistan Hava Kazaları Araştırma Bürosu (AAIB), kalkış sırasında iki motorun aynı anda yakıt kesintisi yaşadığını belirtti.
Olay, kokpitteki bir pilotun “CUTOFF” (yakıtı kes) konumuna geçirdiği yakıt kontrol anahtarları nedeniyle yaşandı. Raporda dikkat çeken diğer bir ayrıntı ise, düğmeyi çeviren kişinin diğer pilot tarafından sorgulanmasına rağmen hareketi reddetmesi oldu.
Raporun ardından gözler, Boeing 787 modelindeki yakıt kontrol sistemi tasarımına çevrildi. Ancak hem Boeing hem de ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) tasarımın güvenli olduğunu ve herhangi bir uçuş güvenliği direktifine (AD) gerek olmadığını duyurdu.
FAA: Güvenlik riski yok, düğmeler güvenli
FAA, 11 Temmuz 2025’te yayımladığı “Sürekli Uçuşa Elverişlilik Bilgilendirme Notu”nda, Boeing 787 dahil birçok uçak modelinde kullanılan yakıt kontrol düğmelerinin mevcut tasarımının güvenli olduğunu belirtti. Açıklamada, düğmelerin tasarımında yer alan “kilitleme” özelliği sayesinde yanlışlıkla hareket ettirilmelerinin önüne geçildiği vurgulandı.
Buna karşın FAA, 2018 yılında yayımladığı özel bir bültende, bazı 737 uçaklarında bu kilitleme mekanizmasının devre dışı bırakıldığını tespit ettiklerini bildirmişti. Bu durumun potansiyel bir risk oluşturabileceği belirtilmiş ancak veri yetersizliği nedeniyle o dönemde de herhangi bir zorunlu güvenlik adımı atılmamıştı.
Bu kez de FAA, eldeki verilerin herhangi bir uçuş emniyeti tehdidi oluşturmadığını tekrar vurguladı ve mevcut sistemlerin Boeing 787 dahil olmak üzere tüm modellerde geçerli olduğunu ifade etti.
Pilotlar Birliği rapora itiraz etti
Air India’nın Ahmedabad kentinden kalkan VT-ANB tescilli 787-8 tipi uçağı, kalkıştan sadece bir dakika sonra her iki motorunun aynı anda durmasıyla büyük bir tehlike atlatmıştı. Olayda can kaybı yaşanmazken, pilotların kalkış kararı hızını geçtikten kısa süre sonra “CUTOFF” konumuna getirilen düğmeler, uçuş güvenliği açısından endişe yaratmıştı.
Hindistan Pilotlar Birliği (ALPA India), olayla ilgili yayımlanan ön rapora tepki gösterdi. Açıklamada, raporun tonunun pilot hatasına odaklandığı belirtilerek, daha tarafsız ve gerçeklere dayalı bir soruşturma çağrısı yapıldı.
Öte yandan Boeing, tüm havayollarına gönderdiği “Çoklu Operatör Mesajı” ile mevcut sistemin güvenli olduğunu ve herhangi bir teknik müdahalenin gerekmediğini belirtti. Şirket, detaylı yorum yapmaktan kaçınarak yalnızca AAIB’nin ön raporuna atıfta bulundu.
Gelişmeler, küresel çapta Boeing 787 kullanıcıları tarafından yakından takip edilirken, soruşturmanın nihai raporu bekleniyor. Bu süreçte FAA ve Boeing’in açıklamaları, uçuş emniyeti konusundaki genel yaklaşımı da ortaya koymuş oldu.
