Yıldızlar çok miktarda hidrojenden oluşmuşlardır. Isı ve ışık üretmek için bunu yakarlar. Yıldızlarda helyum, kalsiyum, sodyum, ayrıca nispeten hafif daha başka elementler de vardır. Bütün bunları nasıl biliyoruz? Bunun yanıtı Spektroskopta gizlidir. Bu, bir teleskopla bir prizmadan oluşur. Spektroskop yıldızların ışığını, bir tayf halinde, bunu oluşturan renklere ayırır, gökkuşağmdaki renkler gibi.
Tayfı koyu renkli çizgiler (Fraunhofer çizgileri) keser. Bunlar yıldızın daha serin olan dış atmosferinde bulunan elementleri tanımlarlar.
Bir yıldızın tayfının açıklayacağı daha çok şey vardır. Bu bize bir yıldızın nekadar hızla hareket ettiğini gösterebilir. Bize yaklaşan, ya da uzaklaşan bir yıldızın tayf çizgilerinin bu yıldız sabit olduğu takdirde bulunmalarını beklediğimiz yerden kaymış olduğunu görürüz. Bu kayma derecesi bize yıldızın hızım açıklar. Kaymanın yönü ise yıldızın bize yaklaştığını mı, yoksa uzaklaştığını mı gösterir? Bize yaklaşan bir yıldızda “mavi kayma” görülür; tayfın mavi ucuna doğru olan bir değişme. Uzaklaşan bir yıldızda ise “kızıl kayma” görülür.
Not: “Bir yıldızın tayfı“, bir yıldızın ışığının dalga boylarının bir grafik olarak gösterilmesine denir. Tayf, yıldızın farklı dalga boylarında yaydığı ışığın yoğunluğunu ve bileşimini gösterir. Yıldızın atmosferindeki gazların ve elementlerin bu ışığı emmesi veya yayması, tayf çizgisinin farklı özelliklerini oluşturur. Tayf analizi, yıldızların bileşimini, sıcaklığını, yaşını ve diğer özelliklerini belirlemek için kullanılan önemli bir araçtır.
Not: Spektroskop; bir maddenin ışığı emme, yayma veya saçma özelliklerini incelemek için kullanılan bir araçtır. Spektroskopi, bir maddenin yapısı, bileşimi veya fiziksel özellikleri hakkında bilgi sağlar. Spektroskoplar genellikle elektromanyetik spektrumun belirli bölgelerinde çalışır. Örneğin, görünür ışık, ultraviyole ışık, kızılötesi ışık veya mikrodalga radyasyon gibi.
Spektroskopi, kimya, fizik, astronomi, biyoloji ve mühendislik gibi birçok bilim dalında yaygın olarak kullanılır. Bir maddenin kimyasal bileşimini belirlemek, yıldızların bileşimini incelemek, atmosferik gazların tespit edilmesi ve malzemelerin yapısını karakterize etmek için kullanılabilir.
