Rus hava sahasında yaşanan olay, uluslararası havacılık camiasında büyük yankı uyandırdı.
Air China’ya ait Airbus A350-900 yolcu uçağı ile SF Airlines’ın Boeing 767-300ER kargo uçağı, Sibirya üzerinde yalnızca 300 ila 400 feet mesafeyle birbirlerinin üzerinden geçti. Her iki uçağın da Çin merkezli olması ve olayın Tuva bölgesinde, yoğun hava trafiği esnasında gerçekleşmesi dikkat çekti.
Güvenlik sistemleri sayesinde son anda önlenen bu çarpışma riski, uçakların otomatik çarpışma önleyici sistemi TCAS’in devreye girmesiyle kontrol altına alındı. Ancak yaşananlar, hava trafik kontrolü ve kokpit içi iletişimdeki aksaklıkları yeniden gündeme taşıdı.
Talimat karışıklığı havada tehlike yarattı
Olayın yaşandığı gün, Air China’nın CA967 sefer sayılı uçağı, Şanghay’dan Milano’ya gitmek üzere 34.100 feet irtifada seyrediyordu. Ancak bilinmeyen bir nedenle ve Rus hava trafik kontrolünden onay alınmaksızın irtifa değiştirerek 36.000 feet’e tırmandı. Bu sırada SF Airlines’a ait Boeing 767 kargo uçağı 35.000 feet’te seyrederken, iki dev uçak tam çarpışma rotasında birbirine yaklaştı.
İki pilotun kokpitten hava trafik kontrolüne yaptığı anonslar, Çin sosyal medyasında yayılan ses kayıtlarında net şekilde duyuluyor. Verilere göre, Air China pilotu başka bir uçağa verilen talimatı yanlış anlayarak tırmanış gerçekleştirdi. Bu sırada hava trafik kontrolü, bölgede dört Çinli uçağı aynı anda yönlendiriyordu.
TCAS sayesinde çarpışma önlendi
SF Airlines pilotu, telsiz üzerinden saat yönünde 150 dereceye dönme talimatını alırken “TCAS RA” yani çarpışma önleyici sistemin devrede olduğunu bildirdi. Aynı anda Air China pilotunun da RA uyarısı aldığı öğrenildi. Her iki uçağın da sistem talimatlarına göre acil manevralar yaptığı ve saniyeler içinde potansiyel bir felaketin önüne geçildiği aktarıldı.
Olay sırasında bölgede iki Çin uçağı daha bulunuyordu. Air China’nın Cenevre’ye giden CA861 seferi ve Hainan Airlines’ın Prag’a giden HU7937 seferi, 36.000 ve 34.000 feet’te uçuşlarına devam etti. Air China’nın CA967 uçağının ise bu iki uçaktan gelen talimatlara karışık yanıt vermesi üzerine yaşanan iletişim aksaklığı neredeyse felakete yol açıyordu.
Kurumlar sessizliğini koruyor
Rus hava sahasında yaşanan bu tehlikeli yakınlaşmaya ilişkin ne Air China ne SF Airlines ne de Çin Sivil Havacılık Otoritesi (CAAC) şu ana dek resmi bir açıklama yaptı. Uzmanlar ise, hava trafik kontrolörlerinin dört uçağı aynı anda yönetmeye çalışmasının ciddi bir koordinasyon zorluğu yarattığını belirtiyor.
Uluslararası havacılık kuralları gereği, uçaklar arasında en az 1.000 feet dikey mesafe olması gerekiyor. Bu sınırın altında yaşanan bu tip olaylar, ciddi güvenlik zaafiyetleri ve prosedür eksikliklerini gözler önüne seriyor.
Yaşananlar sonrası bölgedeki hava trafik kontrol süreçlerinin gözden geçirilmesi ve olası teknik ya da insan kaynaklı hataların detaylıca incelenmesi bekleniyor.
