Endonezya’nın Java Adası’nda son yıllarda art arda inşa edilen yeni havalimanları, yolcu trafiğindeki düşük performans nedeniyle birer birer kapanma noktasına geldi. Kertajati ve Dhoho Havalimanları başta olmak üzere çok sayıda stratejik yatırım projesi ya tamamen durduruldu ya da geçici olarak askıya alındı. Uzmanlar, bu süreci “plansız büyümenin faturası” olarak değerlendiriyor.
Son olarak, Batı Java’daki Kertajati Uluslararası Havalimanı 2 Haziran itibarıyla tüm iç hat uçuşlarını durdurdu. Havalimanı şu anda yalnızca haftada iki kez Singapur’a yapılan uluslararası seferlerle sınırlı bir operasyon sürdürüyor. Bu gelişmenin hemen ardından, Doğu Java’daki Dhoho Havalimanı da 31 Temmuz’a kadar geçici olarak kapatıldı.
Kertajati’de uçuşlar durdu, yeni yön arayışı başladı
2018 yılında büyük umutlarla açılan ve Soekarno-Hatta’dan sonra ülkenin ikinci en büyük havalimanı unvanına sahip olan Kertajati, özellikle son iki yıldır düşen yolcu sayılarıyla dikkat çekiyordu. Sadece Mayıs ayında uluslararası yolcu sayısında yüzde 81,1’lik düşüş kaydedildi.
Batı Java eyaleti sözcüsü Deny Hermawan, iç hat seferlerinin askıya alınmasının temel nedeninin beş büyük havayolu şirketinin (Lion Air, Super Air Jet, Citilink, AirAsia ve Malaysia Airlines) sınırlı filo kapasiteleri ve düşük doluluk oranları olduğunu belirtti.
Ulaştırma Bakanlığı, Bandung’a daha yakın konumda bulunan Husein Sastranegara Havalimanı’nın yeniden açılmasını değerlendiriyor. Ancak bu adım, Kertajati’nin geleceğini daha da belirsiz hale getirebilir. Bakanlık aynı zamanda Kertajati’yi hac uçuşları için merkez haline getirmeyi ve bir bakım-onarım üssü (MRO) olarak dönüştürmeyi planlıyor.
Dhoho projesi bekleneni veremedi, uzmanlar uyarıyor
Geçen yıl büyük bir törenle açılan Dhoho Havalimanı ise PT Gudang Garam adlı tütün şirketi ile kamu-özel ortaklığı (PPP) modeliyle geliştirildi. Ancak aradan geçen kısa sürede, uçuşların sürdürülebilirliğini sağlamak mümkün olmadı. Ulaştırma Bakanlığı, yeni hava yollarıyla ikili anlaşmalar yaparak Dhoho’ya sefer açılması için çaba gösteriyor.
Doğu Java Bölge Meclisi (DPRD) üyesi Khusnul Arif, hükümetin planlamadaki eksikliklerini açıkça eleştirerek, milyarlarca rupiahın boşa harcandığını savundu. Havacılık uzmanı Bayu Sutanto da Kertajati ve benzeri projelerin fizibilite çalışmaları yapılmadan hayata geçirildiğini, bunun da geri dönüşü zor zararlara neden olduğunu söyledi.
Endonezya Hava Gücü Araştırmaları Merkezi Başkanı Chappy Hakim ise Kertajati’yi “mega proje başarısızlığının sembolü” olarak nitelendirdi. Altyapı bağlantılarının eksikliği, özellikle karayolu, demiryolu ve servis otobüsü entegrasyonunun yetersizliği havalimanının cazibesini zayıflattı.
Havacılık uzmanı Alvin Lie de konuyla ilgili yaptığı açıklamada, bu havalimanlarının gerçek trafik projeksiyonları olmadan ve aşamalı büyüme stratejisi izlenmeden geliştirildiğine dikkat çekti. Lie, “İşleyen bir havalimanı önce yolcu trafiğiyle büyür, sonra ikinci pist ya da terminal inşa edilir. Burada ise en başta 3.000 metrelik pistlerle başlandı. Bu model sürdürülemez” dedi.
Purbalingga’daki Jenderal Besar Soedirman, Cepu’daki Ngloram ve Tasikmalaya’daki Wiriadinata gibi diğer birçok havalimanının da benzer kaderi paylaştığı ve kurtarılmasının neredeyse imkansız olduğu vurgulanıyor.
Hükümetin bu tecrübelerden ders çıkararak gelecekte daha stratejik ve ihtiyaca uygun yatırımlar yapması gerektiği konusunda uzmanlar hemfikir. Aksi takdirde, milyarlarca dolarlık kaynaklar boşa harcanmaya devam edecek.
