Uçak yolculukları yakın zamanda daha pahalı hale gelebilir. Yeni küresel vergi planı, özellikle çevreye zarar veren ulaşım araçlarından biri olan havacılığı hedef alıyor.
Avrupa başta olmak üzere birçok ülkede gündeme gelen yeni düzenleme, uçak biletlerine 10 ila 120 euro arasında ek vergi getirilmesini öngörüyor. Plan, zengin ülkelerin daha fazla vergi ödeyerek iklim krizinden en çok etkilenen ülkelere destek sağlamasını amaçlıyor.
Ekonomi sınıfı 10 euro, business 120 euroya kadar etkilenecek
Yeni çevre vergisi planı, uçuş mesafesi ve koltuk sınıfına göre farklı oranlarda uygulanacak. Avrupa içi veya kısa mesafeli uçuşlarda ekonomi sınıfı yolcular 10 euro, business sınıfı yolcular ise 20 euro ek ödeme yapmak zorunda kalacak. Uzun mesafeli uçuşlarda bu rakamlar ekonomi sınıfı için 30 euroya, business sınıfı içinse 120 euroya kadar çıkabilecek.
Özel jet yolculukları için ise çok daha yüksek oranlar gündemde. Planın bu kısmı, lüks seyahat eden azınlık bir kesimi doğrudan hedef alıyor. Kişi başına binlerce euroyu bulabilecek vergi miktarlarının, çevreye orantısız zarar veren bu uçuş türleri için caydırıcı olması bekleniyor.
Verginin arkasındaki temel prensip “kirleten öder” ilkesi. Havacılık sektörü, dünya genelinde karbon salımının %2’sinden fazlasını oluşturmasına rağmen, bu sektör üzerindeki vergi yükü oldukça düşük seviyede. Özellikle uçak yakıtı olan kerosen çoğu ülkede vergiden muaf durumda.
Vergi gelirleri iklim krizinden etkilenen ülkelere aktarılacak
Toplanacak olan yeni vergi gelirinin temel amacı, gelişmekte olan ülkelerde iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak. Kuraklık, sel, sıcak hava dalgaları ve diğer afetlerle mücadelede kullanılmak üzere her yıl 100 milyar euroyu aşan bir fon oluşturulması hedefleniyor. Fonun, kalkınma yardımları ve çevresel projeler için kullanılacağı belirtiliyor.
Kasım 2025’te Brezilya’da yapılacak olan Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi (COP30) kapsamında bu planın masaya yatırılması bekleniyor. Fransa, Kenya ve Barbados gibi ülkeler düzenlemeye açık destek verirken, Avrupa Birliği genelinde de konuyla ilgili tartışmalar sürüyor.
Fransa halihazırda daha yüksek uçuş vergileri uygulamaya başladı. Hollanda’nın plana katılıp katılmayacağı ise henüz netleşmiş değil.
Oxfam ve Greenpeace’in ortaklaşa yürüttüğü 13 ülkelik ankete göre, kamuoyunun büyük kısmı düzenlemeyi destekliyor. Katılımcıların yaklaşık %75’i, zengin ve sık uçan yolcuların daha fazla vergi ödemesi gerektiğini savunurken, %80’i ise petrol ve gaz şirketlerinin de daha yüksek oranlarla vergilendirilmesi gerektiğini belirtti.
Yeni verginin ne zaman hayata geçirileceği henüz netleşmedi. Ancak planın COP30’da kabul görmesi halinde önümüzdeki birkaç yıl içinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.
